Polska, 193x

Nieznane mi są data i miejsce powstania tego zdjęcia. Nie ma też pewności czy przedstawia ono klasę szkolną, czy też jest to na przykład grupa obozowa. Pozornie zdjęcie nie wygląda jakoś szczególnie, ale wystarczy przyjrzeć się dokładniej postaciom i okazuje się być bardzo interesującym.

Centralną postacią na zdjęciu jest siedząca nauczycielka. Za nią, w górnym rzędzie ustawiono dwóch chłopców. Pozostałe dzieci ustawiono tak, aby frontem skierowane były w kierunku wcześniej wspomnianych chłopców. Reszta grupy zajmuje pozycje siedzące.
Na uwagę zasługują trzej chłopcy ubrani zupełnie różnie. Bardzo szeroki - być może wojskowy - pas u jednego z nich może oznaczać, że jest to mundurek harcerski. Czarna dwurzędowa marynarka u jego kolegi już raczej nie przypomina stroju harcerza. Stojący nieco po prawej kolejny chłopiec jest już w bluzie lub koszuli. Tak więc jest dość duża dowolność w doborze stroju.

Jeden z chłopców dla odmiany ma na sobie bluzę przypominającą rosyjską rubaszkę.

Dwaj chłopcy w mundurkach harcerskich o czym może świadczyć przypięta lilijka na kieszeni u jednego z nich. Pomiędzy nimi klęczy dziewczynka w pozycji "intelektualnej".

Uwagę zwraca też chłopiec drobnej postury, bosy i tylko w podkoszulku. Kompletnie odstaje on od całej grupy, która pomimo dużej różnorodności jest jednak ubrana dobrze.

Czechowice, 1925

Szkoła Wydziałowa w Czechowicach, rok 1925.
Kolejne ze zdjęć otrzymanych od Swojany. Dodatkowo do zdjęcia dostałem wyczerpujące informacje. Zastanawiałem się jaką część z tych informacji powinienem zamieścić na blogu i uznałem, że właściwie nie będę nic pisał ale wprost wstawię cytat z opisu Swojany:

Szkoła wydziałowa w Czechowicach powstała w 1910 roku. Przed I wojną światową była to jedyna polska szkoła wydziałowa w powiecie bielskim (Czechowice i Dziedzice należały bezpośrednio do Austrii) z wykładowym językiem polskim. Realizowano w niej trzy wyższe klasy siedmioletniej szkoły elementarnej. Początkowo uczęszczali do niej wyłącznie chłopcy. Od 1913 roku dziewczęta. Zanim powstała na tym terenie działały wyłącznie szkoły elementarne, które miały maksymalnie 5 klas. Pierwszym dyrektorem został Józef Madejski, który został zwolniony ze stanowiska już po roku, za odśpiewaną na rozpoczęcie roku szkolnego pieśń „Boże coś Polskę”. Po nim stanowisko przejął Józef Woleński. Piastował to stanowisko do 1932 roku (1911-1932), a więc na pewno on jest na tym zdjęciu. W okresie I wojny w budynku stacjonowały legiony polskie i choć szkoła oficjalnie wtedy nie funkcjonowała, dyrektor prowadził naukę na własną rękę w prywatnych domach. Po zakończeniu wojny szkoła na nowo podjęła swoją funkcję. Szkołę zlikwidowano w 1932 roku i przekształcono ją w męską Szkołę Publiczną Nr 5, a dziewczęta przeniesiono do Szkoły Nr 4. W 1934 roku stała się placówką ośmioklasową.

Zaskoczył mnie na tym zdjęciu wyjątkowo schludny wygląd dzieci. Chłopcy w marynarkach, u niektórych biała koszula, muszka lub krawat, dziewczynki w modnych sukienkach. I jeszcze jeden drobiazg świadczący o tym, że do zdjęcia się dobrze przygotowano lub że byli to wyjątkowo porządni chłopcy - wszyscy są uczesani, nikt nie ma na głowie "szopy", wygolonej łysiny lub zwykłego nieładu co dla ich wieku byłoby okolicznością dość typową.

Gdybyście nie wiedzieli co zrobić z rękami pozując do zdjęcia tu przedstawiam siedem różnych kombinacji jak można je ze sobą spleść.

Gdzieś, 1923

Zdjęcie wykonane w 1923 roku. Od właściciela zdjęcia uzyskałem informację, że to Dębień koło Poznania. Oglądając poprzednie zdjęcia z samego Poznania zauważyłem, że dziewczynki też mają takie same duże kokardy we włosach. Na zdjęciach z innych części Polski znalazłem je tylko na zdjęciu z Solca Kujawskiego. Gdy zacząłem szukać miejscowości Dębień okazało się, że są wprawdzie dwie takie w Polsce, ale żadna nie znajduje się kolo Poznania. Coś więc się tu nie zgadza - albo nie Dębień, albo nie koło Poznania.

Marynarki chłopców, zapinane na pasek noszone były na terenach gdzie były silne wpływy niemieckie. W grę wchodzi więc zachodnia polska lub południe - ponieważ Czesi również takie nosili.

Całkowitym wyjątkiem jest jeden z chłopców ubrany w białą koszulę, z krawatem w ornamenty - prawdopodobnie kolorowe. Tak ubranego młodego eleganta na zdjęciu z roku 1923 jeszcze nie widziałem. Na nosie ma okulary co świadczy, że raczej pochodzi z rodziny zamożnej. Mimo to stoi w jednym szeregu z chłopcami ubranymi gorzej, a na pewno inaczej.

Dziedzice, 1921

Uczniowie i uczennice szkoły w Dziedzicach, rok 1921.

W tym i poprzednim poście wstawiłem zdjęcia uczniów z tej samej miejscowości. Zdziwiło mnie, że pomiędzy ubiorem uczennic na pierwszym i drugim zdjęciu występuje taki kontrast. Tutaj wszystkie mają wiejskie długie spódnice a na poprzednim modne sukienki z lat dwudziestych, tutaj bose nogi a na poprzednim zgrabne buty z cholewami i rajstopy. Prawda, że minęło sześć lat ale czy to wyjaśnia taką zmianę ?

U dziewcząt włosy zaczesane i spięte, z tyłu być może są warkocze. Na zdjęciu z poprzedniego postu wyraźnie widać rękę fryzjera. Dziewczęta mają włosy obcięte i modnie uczesane.